~
Ο Κωστής Παλαμάς, ήδη από τα χρόνια που ήταν αρκετά νέος και ανερχόμενος ποιητής έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο να επανέλθει στο προσκήνιο των ελληνικών γραμμάτων ο Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος είχε εν πολλοίς παραγκωνιστεί και ξεχαστεί μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα. Με ομιλίες του στον φιλολογικό σύλλογο "Παρνασσός" (1893, 1897) και με τον πρόλογο του στην έκδοση των Απάντων του Σολωμού του 1901, έδωσε την ώθηση ώστε να (ξανα)γνωρίσει η ελληνική λογοτεχνική σκηνή τον σπουδαίο επτανησιώτη ποιητή και να επανεκτιμήσει το έργο του.
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο κριτικός και ποιητής Τέλλος Άγρας:
“Ἴσως βέβαια μερικοί διαλεχτοί νά τόν μελετοῦσαν καί νά τόν προτιμοῦσαν, καί το Σολωμό καί τόν ἐπτανησιακό λυρισμό, καί μέσα στή ρωμαντική Ἀθήνα. Ἀλλά δέν ἦσαν οὔτε ἀρκετοί, οὔτε κανείς σημαντικός γιά νά τόν ἐπιβάλη. Τό λυρισμό τόν ἑπτανησιακό ζωντανά τόν ἀναγέννησε στήν Ἀθήνα ὁ Παλαμᾶς. Αὐτός ἐπέβαλε τό Σολωμό κι’ αὐτός τόν ἀκολούθησε. Τόν ἀκολούθησε, ναί. Μά δέν τόν ἐμιμήθη. Τό λυρισμό τοῦ Παλαμᾶ ἀπό κείνον τοῦ Σολωμοῦ τούς χωρίζει χάος. Ὁ Σολωμός, εἶν’ ἡ λύτρωση. Ὁ Παλαμᾶς εἶναι τό πάθος. Ὁ ἕνας εἶν’ ἡ κάθαρση, ὁ ἄλλος ἡ περιπέτεια. Ὁ Σολωμός εὑρῆκε τόν παράδεισό του. Ὁ Παλαμᾶς παραδέρνει πάντα μέσα σέ Κόλαση δαντική. Ὁ Σολωμός εἶναι θεῖος. Ὁ Παλαμᾶς εἶναι τραγικός.”
/
Τέλλος Άγρας, Ο Λυρισμός του Παλαμά (απόσπασμα)
