Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023

Ιωάννης Γρυπάρης, Έρως και Ψυχή


Σὰν ἄστρου τρεμοφὲγγισμα, Ψυχή, στὴ σκοτεινιά σου
—τὸ μούχρωμα ἤ σύθαμπα μέσα στἀπόσκια δάση—
ἀντίκρυσες τὸν Ἔρωτα στὸ γλυκανάβλεμμά σου·
ξεχνᾷς τὴ γῆ· κι αὐτὸς γιὰ σὲ τὰ οὐράνια ἔχει ξεχάσῃ.

Κἂν ὄνειρο τὸν ἔβλεπες ποὺ οἱ πόθοι σου εἶχαν πλάσῃ,
μὴ δὲν πετοῦσε ἀληθινὰ μεσονυχτὶς σιμά σου
τὸ φτερωτό σου τὄνειρο, βαθιὰ νὰ ξαποστάσῃ
καὶ φέρῃ φῶς στὴ νιότη σου καὶ φλόγα στὴν καρδιά σου;

Μὰ ὁ πόθος σου ξεχείλισε κι ἄναψες τὸ λυχνάρι,
τῆς γνώσεως τὸ ξυνόμηλο σ’ ἐλάμπασε, παρθένα,
κ’ εἶδες —κάλλιο μὴν εἶχες δῇ— σάρκα ζωῆς να πάρῃ.

Γιατὶ μπορεῖ στὸ πολὺ φῶς, ποὺ σὰν μπουμπούκια ἀνοίγει
τὰ μάτια τὰ παρθενικὰ τὰ βαριοκοιμισμένα,
τὸ πιὸ γλυκό μας ὄνειρο καμμιὰ φορὰ νὰ φύγῃ.
/
Ιωάννης Γρυπάρης, σονέτο "Έρως και Ψυχή", 1895, από τη συλλογή "Σκαραβαίοι και Τερρακότες", Ίδρυμα Ελένης και Κώστα Ουράνη.

Για τα σονέτα του Ιωάννη Γρυπάρη είχε γράψει ο Γ. Βώκος το 1901:

"Έπειτα παρουσιάζεται ο κ. Γρυπάρης με τα σονέτα του. Δείχνει ότι ξέρει τι γίνεται έξω και προσαρμόζει την ποίησίν του εις τα τελειότερα ποιητικά μέσα. Είναι λεπτολόγος τεχνίτης· δεν γράφει στίχους· λαξεύει. Η δημώδης γλώσσα παρουσιάζεται απ' αυτόν με αγνώστους έως τώρα πλουτισμούς· [...] Όχι τόσο η ζώσα λαϊκή λέξη, όσο το βιβλίο τού δίδει το πλούσιο λεκτικό του. Αλλά όπως διά του ποιητικού πνεύματος ανασταίνει νεκρούς ελληνικούς μύθους και τους φέρει προς τας συγκινήσεις της συγχρόνου ψυχής, όμοια διά της επιτυχούς λεξιθηρίας του δίδει ζωή εις νεκράς λέξεις."
Στη φωτογραφία ο Ιωάννης Γρυπάρης στο γραφείο του, το 1934, "λαξεύει στίχους".